Het onderste boven…
De bovenstroom
Erik slaakt een zucht van verlichting. Gelukkig heeft hij voor zijn team een nieuwe medewerker gevonden. De teamleden zullen er blij mee zijn. Na het vertrek van hun collega is die plek nooit behoorlijk ingevuld. Collega’s zijn gekomen maar ook weer snel gegaan maar nu was er een sollicitant die precies goed was. De juiste opleiding, ervaring, de juiste competenties. En, heel fijn, de juiste persoonlijkheid. Deze dame is een ‘blijvertje’. Hij weet het zeker.
Met enthousiasme wordt de dame door de teamleden begroet. Ook de dame in kwestie is erg blij met de situatie en beantwoordt dit met precies dat wat men van haar verwacht. Na enige tijd echter is het als een bloem die verwelkt. Erik ziet het gebeuren, snapt het niet maar weet wat er komen gaat: ook deze dame zal vertrekken.
Intussen komt hij toevallig met systemisch werk in aanraking. Hij raakt geïnteresseerd in de verschillende mogelijkheden die er zijn om de dynamiek in zijn team te onderzoeken en besluit om eens een opstelling te doen.
De onderstroom
Tijdens de opstelling ( die deze keer met figuren is gedaan) wordt het team opgesteld. Daarin wordt duidelijk wat er schort. Zo er in het dagelijkse leven ogenschijnlijk niets aan de hand is leeft er wel degelijk iets in het bestaande team. Het team toont zich verzwakt. Enkelen leden staan op het punt te vertrekken. Er is onzekerheid, verdriet, boosheid en verwarring te bemerken. Erik is verbaasd. Dit wist hij niet.
Bij navraag komt naar boven dat het team in zijn huidige vorm al een behoorlijke tijd bestaat. Enige tijd geleden, Erik weet het nog, heeft hij een lid na enorme ruzie ontslagen. Deze medewerker is plots en zonder afscheid vertrokken. Er is daarna nooit meer over gesproken of naar omgekeken.
De medewerker is letterlijk van het ene op het andere moment buitengesloten. Er is geen afscheid geweest. Erkenning voor wat hij of zij voor het bedrijf gedaan heeft is niet gegeven. Sterker nog, de man wordt doodgezwegen. “Doe je niet wat ik zeg? Dan besta je niet meer” lijkt hier als boodschap doorheen te schemeren.
Kracht van het systeem
Het buitensluiten gaat in tegen een van de systemische basiswetten: iedereen hoort er bij. Neemt iemand afscheid dan doe je dat op gepaste wijze maar sluit je iemand buiten, zoals hier beschreven, dan verzwakt hiermee het (team)-systeem. De onuitgesproken boodschap klinkt onhoorbaar maar niet minder voelbaar door het team. De persoon die de plek inneemt van de ontslagen man voelt deze ook haarfijn aan, zal uiteindelijk meegaan in de dynamiek en ook vertrekken.
In eerste instantie wil Erik hier niet aan: “Wat een gedoe! Het is zoals het is. We hadden ruzie, hij is vertrokken, punt. Dat zegt toch niets over de rest van het team.”
Nog een beetje aanmoediging dan:
Inderdaad, het is zoals het is. Daar verander je niets aan.
De man is vertrokken. Op zich is dat prima. De manier waarop echter, heeft zoals je ziet ‘schade’ aangebracht. Punt.
Erik zucht. Bedenkt dat er misschien toch wel een kern van waarheid in zou kunnen zitten. Echt netjes was het inderdaad niet. Maar wat nu?
Het goede nieuws is dat een verstoorde dynamiek wel te ‘herstellen’ is! Voor de leesbaarheid van deze blog geef ik een hint: Wat zou er gebeuren als je “dat wat buitengesloten is” weer toelaat?
Iedereen hoort erbij
Erik kijkt me argwanend aan; “Zeg je dit echt? Kan het zo simpel zijn?” Na enige tijd besluit hij het dan toch te proberen. Kwaad kan het niet. En hij zet de figuur voor de ontslagen persoon, aarzelend maar toch, in de bestaande opstelling van het team.
Erik merkt direct een verandering op. De opstelling zoals hij staat klopt niet meer en Erik past de figuren aan totdat het weer ‘klopt’. Als we kijken lijkt het team sterker te zijn geworden en weer een geheel. Rustiger. Erik vraagt benauwd, ”Moet ik die man nou weer aannemen, nee toch?”
Naast het feit dat niets ‘moet’: Nee, dat hoeft niet. Wat je wel zou kunnen doen is (achteraf) op een gepaste manier afscheid nemen. Is dat iets?
Gepast afscheid
Hier heeft Erik wel oren naar. Hij beseft steeds meer dat in dit verhaal toch echt ‘iets’ niet helemaal goed is gegaan en neemt de verantwoordelijkheid voor zijn deel hierin. Hij besluit zijn inzichten openlijk te delen met het team maar voordat hij dat doet belt hij met de ex-medewerker. Om toch nog een keer koffie te drinken, zijn oprechte excuses aan te bieden voor zijn aandeel in het verhaal en te bedanken voor zijn jarenlange inzet voor het bedrijf.
(Naam en situatie zijn fictief)
Comments are closed.